TRÀ XANH SANG TUYẾT THƯỢNG SƠN

Đến với Thượng Sơn, ngoài cảnh sắc thiên nhiên mộc mạc, kỳ vỹ; còn dễ dàng chứng kiến những cây chè cổ thụ thấp thoáng bên cánh rừng già. Những cây chè Shan tuyết hàng trăm năm tuổi gắn bó keo sơn với mảnh đất “non cao” này đã làm nên thương hiệu chè Shan tuyết Thượng Sơn nổi tiếng, hấp dẫn thực khách và đem đến nguồn thu nhập đáng kể cho người dân. Chè Shan tuyết Thượng Sơn sinh trưởng hoàn toàn trong điều kiện tự nhiên, với môi trường trong lành, nên cho ra những búp chè thơm ngon và thuần khiết. Với giá trị kinh tế cây chè mang lại, cấp ủy, chính quyền xã Thượng Sơn đã xác định: Chè Shan tuyết là một trong những cây mũi nhọn của địa phương trong phát triển kinh tế cũng như xóa đói, giảm nghèo cho nhân dân nơi đây. Hiện, tổng diện tích chè của toàn xã là 1.169 ha; trong đó, diện tích cho thu hoạch là trên 800 ha. Bà con đang thu hoạch chè vụ 3, năng suất bình quân đạt 18 tạ/ha, sản lượng đạt gần 1.500 tấn chè búp tươi. Ngoài việc duy trì và chăm sóc tốt diện tích chè hiện có, xã cũng chỉ đạo, hướng dẫn người dân tập trung sản xuất theo hướng hữu cơ, đảm bảo giữ vững thương hiệu chè Shan tuyết Thượng Sơn; trồng dặm những diện tích bị mất khoảnh, bằng giống địa phương. Trên địa bàn xã hiện có 2 cơ sở sản xuất, chế biến chè lớn là Nhà máy trà Bách Shan và HTX 19 – 5; các cơ sở này thu mua chè tươi của bà con, sau đó chế biến, đóng gói với thương hiệu chè Shan tuyết Thượng Sơn, xuất bán đi các thị trường trong và ngoài tỉnh. Ngoài ra, trên địa bàn xã còn có trên 50 máy chế biến chè mini do các hộ tự đầu tư để nâng cao giá trị kinh tế từ cây chè bản địa. Thượng Sơn có tất cả 12 thôn, bản; nhưng cây chè ở Bó Đướt, Đán Khao là nổi bật hơn cả. Đến thăm gia đình ông Cốc Riêu Ngấn, thôn Đán Khao, với truyền thống hơn 20 năm làm chè; hiện, gia đình ông là một trong những hộ làm chè uy tín, chất lượng của Thượng Sơn. Ông Ngấn tâm sự: Khi tôi còn nhỏ, những cây chè ở đây đã cao bằng mái nhà, chè cổ thụ cho thu hoạch 4 vụ/năm; vụ thu hoạch đầu tiên trong năm vào khoảng cuối tháng 3, đầu tháng 4 dương lịch, còn được gọi là vụ chè Xuân; đây được coi là vụ chè ngon nhất trong năm. Vụ thứ 2 thu vào tháng 5, 6; vụ thứ 3 vào tháng 8, 9 và vụ cuối, thu vào tháng 12 để chuẩn bị đón Tết Nguyên đán. Ngoài tên gọi chè Shan tuyết, người dân bản địa còn gọi giống chè cổ bằng cái tên hết sức mỹ miều: Chè mây. Bởi cây chè sống trên những ngọn núi cao, quanh năm mây mù bao phủ; cây “uống” những giọt sương tinh khiết nhất để sản sinh ra những búp chè tươi mang tinh túy của đất trời. Ngồi trong ngôi nhà trình tường giữa không gian mênh mông, kỳ vỹ của núi rừng; cầm trên tay chén chè ấm nóng, thơm đượm nồng nàn, nhấp ngụm nhỏ và thưởng thức vị chan chát đắng lẫn ngọt hậu đan xen mới cảm nhận được hương vị “chè mây’ Shan tuyết Thượng Sơn…

Trước khi bàn đến giá chè shan tuyết, bạn cần hiểu về công dụng của loại chè đặc biệt này. Theo đó, lá chè shan tuyết tươi có rất nhiều vitamin, đặc biệt nhiều vitamin C, có khả năng chống viêm nhiễm, chống oxy hóa rất tốt. Trong trà còn có polyphenol (chất gây ra vị chát đặc trưng của trà) có tác dụng chống oxy hóa, kháng khuẩn rất hiệu quả mà không hề gây hại cho sức khỏe. Đặc biệt các nhà khoa học đã tìm thấy trong lá chè shan tuyết có nhiều Epi Gallo Catechin Galat (viết tắt là EGCG) là chất có khả năng chống oxy hóa rất mạnh.

Trong lá chè shan tuyết còn có 2 chất là teobromin và teophylin. Hai chất này giúp cơ thể bài tiết nhanh các chất độc hại trong đó có caffein. Đó cũng là lý do những người bị say nắng nên uống vài cốc nước trà loãng, pha một chút đường và muối để nhanh tỉnh táo, giúp cơ thể đỡ mệt mỏi. Ngoài ra, trà còn có khả năng làm cho đầu óc minh mẫn, phòng chống bệnh tim mạch, chống sâu răng, trị viêm nướu răng, trị hơi thở có mùi hôi, ngăn chặn tổn thương não ở người đột quỵ, chống lú lẫn tuổi già, ngăn chặn bệnh Parkinson, chống độc và giải độc cho cơ thể, giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư… Đặc biệt, chè shan tuyết cổ thụ Hà Giang mọc tự nhiên, không tiếp xúc với phân bón hóa học, hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ nên có thể đảm bảo các tiêu chí vệ sinh, an toàn, chất lượng. Giúp người dùng hưởng trọng lợi ích từ trà shan tuyết.

Một cuộc thưởng trà đúng lễ phải hội nhiều yếu tố như: Nhất thủy (nước pha trà phải ngon), Nhì trà (lá trà phải tinh túy), Tam bôi (dụng cụ pha trà phải tốt), Tứ bình (cách thức pha trà phải chuẩn), Ngũ quần anh (tri kỉ cùng thưởng trà). Các tiền nhân sành sỏi trong giới trà đạo còn cho rằng: Trà có nhiều nước, nước đầu tiên được ví như người thiếu nữ thanh khiết, ngọt ngào. Nước thứ hai như người thiếu phụ đậm đà, sâu thẳm. Đó mới thực sự là hồn cốt tinh túy trong một ấm trà. Sau cái vị đắng chát là dự vị ngọt nhẹ cứ đọng mãi không tan.

Khô ráo thoáng mát